Σκηνοθεσία: Φράνσις Φορντ Κόπολα
Παίζουν: Βαλ Κίλμερ, Ελ Φάνινγκ, Μπρους Ντερν, Μπεν Τσάπλιν
Διάρκεια: 88′
Οι κριτικοί στην Αμερική το έθαψαν (στην Ελλάδα ούτε λόγος, δεν κυκλοφόρησε καν στους κινηματογράφους κι ας φέρει την βαριά υπογραφή του σκηνοθέτη του Νονού), το κοινό το μίσησε (αυτή τη στιγμή διατηρεί μια ντροπιαστικά χαμηλή βαθμολογία στο IMDB –ντροπιαστική για εκείνους που ψήφισαν), και ο Κόπολα άκουσε τα εξ αμάξης για την πολύκροτη επιστροφή του στο horror genre. Το Cahiers du Cinéma, όμως, το είχε τοποθετήσει στην τρίτη θέση με τις καλύτερες ταινίες του 2012 (κάτω από το υπαρξιστικό ποίημα του Λεός Καράξ, Holy Motors και το -επίσης κατακρεουργημένο από την κριτική- αντικαπιταλιστικό αριστούργημα του Ντέιβιντ Κρόνεμπεργκ, Cosmopolis), και όσο να πεις, όλο και κάτι παραπάνω θα ξέρουν οι Γάλλοι.
Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι αυτοί δικαίωσαν τον Χίτσκοκ και τον Χοκς, στέφοντάς τους, auteurs, όταν τα αμερικανάκια τους αποκαλούσαν και τους νόμιζαν σκέτους «διασκεδαστές». Τα Cahiers βέβαια, ειδικά τα τελευταία χρόνια, φημίζονται για τις «προκλητικές», ανορθόδοξες επιλογές τους. Μήπως λοιπόν –θα μπορούσε να αναρωτηθεί ο καχύποπτος σινεφίλ- οι Γάλλοι μάς πουλάνε φύκια για μεταξωτές κορδέλες και, προς επίρρωση του αιρετικού λόγου τους, προσπαθούν να παρουσιάσουν ως μεγάλη καλλιτεχνική στιγμή κάτι που απλώς καταμαρτυρεί την παρακμή ενός κάποτε σπουδαίου κινηματογραφικού δημιουργού; Μας δουλεύουν αυτοί ή ο Κόπολα, ή μήπως συμβαίνουν και τα δύο;
Σε μια πρώτη, επιφανειακή ανάγνωση, η απογοήτευση της πλειοψηφίας δείχνει να έχει έρεισμα και μπόλικες δικαιολογίες με το μέρος της. Πράγματι, το αλλόκοτο Twixt δεν είναι φτιαγμένο για να ικανοποιήσει τον μέσο κινηματογραφόφιλο. Για την ακρίβεια, δεκάρα δε δίνει ο Κόπολα γι’ αυτόν. Μα ούτε και τον εαυτό του νοιάζεται να τιμήσει. Ούτε και της εμβληματικής φιλμογραφίας του να φανεί αντάξιος (που δεν υπήρξε εντελώς απαλλαγμένη από άτυχες στιγμές: θυμόμαστε όλοι το Jack) τουλάχιστον όχι με τον αναμενόμενο, συμβατικό τρόπο που έχουν στο μυαλό τους οι απανταχού συντηρητικοί. Στην σκηνοθετική του πορεία πέτυχε τα πάντα. Δεν έχει να αποδείξει τίποτα και σε κανέναν. Απαλλαγμένος λοιπόν από το άγχος να (ξανά)εφεύρει τον εαυτό του (αγωνία και βάσανο για τους περισσότερους ανθρώπους) ή να κρατήσει άσπιλο τον μύθο του, φτάνει στο σημείο να κάνει σινεμά έτσι όπως γράφει κανείς ένα ποίημα. Και το αποτέλεσμα δίνει αυτή ακριβώς την αίσθηση.
Αδιάφορος για το αν θα αρέσει, ο νέος Κόπολα, είναι ένας καλλιτέχνης ολοκληρωτικά ελεύθερος από δεσμά, και σαν τον Πόε (που όλη η ταινία τον προσκυνά), χωρίς την παραμικρή εξάρτηση από τις προσδοκίες του κοινού του. Δεν κάνει απλώς horror, ούτε art house σινεμά, ούτε νοσταλγική κατάθεση ψυχής. Τα κάνει όλα αυτά μαζί και ταυτόχρονα σπάει και πλάκα με τον εικοσάχρονο φανατικό θαυμαστή του που νομίζει ότι μετά την τριλογία των Νονών, τελείωσε ο κινηματογράφος σαν Τέχνη. Αρνείται να τον μετατρέψουν σε μουσειακό έκθεμα, φτύνει στα μούτρα τους πιστούς του, απαρνιέται την ίδια του την ιστορία για να κατακτήσει την ελευθερία του. Όσοι έχουν μάτια να το δουν αυτό, θα καταλάβουν και θα υποκλιθούν όπως οι Γάλλοι. Οι άλλοι θα απορούν αιωνίως και θα αφρίζουν από «δίκαιη» οργή.
Σκεφτείτε όμως τι κότσια χρειάζονται για να κάνεις καλλιτεχνικό, μεταμεσονύκτιο b-movie όταν έχεις σκηνοθετήσει την μεγαλύτερη ταινία όλων των εποχών (το Αποκάλυψη Τώρα, κατά την ταπεινή γνώμη του γράφοντος –αν και οι περισσότεροι θα επιλέγατε, μαζί με το μεγαλύτερο μέρος της παγκόσμιας κριτικής, τον Νονό: δεν έχει σημασία, η ουσία παραμένει η ίδια) και αναρωτηθείτε αν οι κύριοι Σπίλμπεργκ και Σκορσέζε θα τολμούσαν να πειραματιστούν το ίδιο θαρραλέα με την εικόνα και τον θρύλο τους, πολλώ δε μάλλον να περιπαίξουν εσκεμμένα το πολυπληθές κοινό τους, ρισκάροντας το γιουχάισμα και τη χλεύη.
Ύστερα θαυμάστε τα κάδρα ασύλληπτης εικαστικής ομορφιάς (οι ονειρικές σεκάνς είναι έργα τέχνης από μόνες τους), τη vintage ατμόσφαιρα παλιομοδίτικης ταινίας τρόμου και τη low budget φόρμα νυχτερινού καλτ (που διασχίζει τις δεκαετίες αναπόταμα και –κάνοντας και μια μικρή στάση στο βαμπιρικό υποείδος, στο οποίο επίσης μεγαλούργησε ο Κόπολα με τον αριστουργηματικό του Δράκουλα, το 1992- φέρνει αντάμα τον τεράστιο, καταξιωμένο κινηματογραφικό δημιουργό που τα ‘χει πετύχει όλα και απλώς διασκεδάζει, με τον νεαρό, φέρελπι σκηνοθέτη των Dementia 13 και The Terror που αγωνίζεται να δραπετεύσει απ’ την αφάνεια), τη διάχυτη μποντλερική μελαγχολία για τον -αναγκαστικό-θάνατο της ομορφιάς, τον ιδιοφυή στοχασμό για την τραγική μοίρα κάθε δημιουργού ( “χρέος μας είναι να δημιουργήσουμε έναν τάφο γι αυτά τα υπέροχα πλάσματα” θα εξομολογηθεί ο φανταστικός Πόε, μέσα από το όνειρο του πρωταγωνιστή), κι αν όλα αυτά δεν σας αρκούν, προσπεράστε μαζί με τη μεγάλη μάζα.
Ακόμα κι έτσι, όμως, οφείλετε να παραδεχθείτε το θάρρος του Κόπολα να είναι ο εαυτός του, ανεξάρτητα απ’ τις συνέπειες, και μάλιστα σε μια εποχή που όλοι γυρεύουμε να γίνουμε κάτι άλλο απ’ αυτό που πραγματικά είμαστε για να αρέσουμε περισσότερο. Στα δικά μου τα κιτάπια, αυτό είναι που ξεχωρίζει τον ικανό, ταλαντούχο ή απλώς επιδέξιο απ’ τον πραγματικά μεγάλο καλλιτέχνη. Το Twixt είναι αυτό το απολαυστικό τεκμήριο περηφάνιας και θεϊκής ανεμελιάς που αδιαφορεί για τις επιταγές του πλήθους, αύταρκες, με εμπιστοσύνη στην αισθητική του δύναμη αλλά και λεπτό αυτοαναφορικό χιούμορ. Ιδιωτικό σινεμά, σίγουρα, που δεν σου φράζει την είσοδο όμως, αρκεί να μπορείς κι εσύ να το ευχαριστηθείς χωρίς προκαταλήψεις.
