Σκηνοθεσία: Άκι Καουρισμάκι
Παίζουν: Αντρέ Βιλμς, Κάτι Ούτινεν, Ζαν Πιερ Νταρουσέν, Ελίνα Σάλο, Ζαν Πιερ Λεό, Πιερ Εταίξ
Διάρκεια: 93’
Μεταφρασμένος τίτλος: “Το λιμάνι της Χάβρης”
Έτος παραγωγής: 2011
Πού θα κατοικούσε, τι θα επαγγελλόταν, πώς θα έμοιαζε ο Καρλ Μαρξ αν ζούσε στο σήμερα; Θα τον έλεγαν Μαρσέλ στο μικρό, θα ήταν ένας πρώην συγγραφές και νυν λούστρος, αυτοεξόριστος στο δεύτερο μεγαλύτερο λιμάνι της Γαλλίας, τη Χάβρη, απαντά ο Άκι Καουρισμάκι. Πάνω απ’ όλα, όπως άλλωστε όλοι οι «καουρισμακικοί» ήρωες θα ήταν μποέμ, δυσβάσταχτα και απολαυστικά μποέμ, πιο μποέμ απ’ όσο μπορούμε να φανταστούμε και να αντέξουμε. Ο αδιόρθωτος Φινλανδός φτιάχνει μία ακόμη σωρεία μικρών θαυμάτων πατώντας στα πιο ταπεινά υλικά. Και αρθρώνει μία κινηματογραφική γλώσσα ικανή να αλλάξει κάθε κόσμο, οπότε (γιατί όχι;) και τον δικό μας.
Το μεγαλύτερο χάρισμα του σινεμά του Καουρισμάκι έγκειται σε έναν οξύμωρο συνδυασμό. Στην απίστευτη άνεση με την οποία αφήνει γυμνούς κα ξεκούρδιστους τους χαρακτήρες του και ταυτόχρονα την αβίαστη ευκολία με την οποία τους μετατρέπει σε φορείς συγκίνησης και τρυφερότητας. Η χωροταξία ως συνήθως μαεστρική, δεν αφήνει ούτε μία σπιθαμή χώρου να πάει χαμένη. Τα βλέμματα και οι διάλογοι χτυπούν ακαριαία, σαν σφαίρες αμηχανίας, και καρφώνουν ένα μειδίαμα στο πρόσωπο.
Η Χάβρη (η θεωρούμενη ως γενέτειρα του ρεύματος του ιμπρεσιονισμού btw!) μοιάζει ο ιδανικός μη-τόπος: ένα λιμάνι που λειτουργεί ως δίαυλος ανάμεσα σε δύο κόσμους, κατοικοεδρεύοντας επί της ουσίας στη καρδιά του μετέωρου και του αιωρούμενου. Το φως αλλόκοτο και απόκοσμο, όχι παραμυθένιο με την κλασική έννοια, αλλά σίγουρα μαλωμένο με τη βαρετή αληθοφάνεια. Ολίγη ροκ εντ ρολ μελαγχολία, χιούμορ που σε πιάνει απροετοίμαστο, καταστάσεις γεμάτες λούμπεν ανθρωπιά και θλιμμένη αισιοδοξία.
Οι clochards “καουρισμακικοί” χαρακτήρες περιφέρουν τα ευτελή τους πλούτη και την ταπεινή τους αρχοντιά, δείχνοντας πιο χορτασμένοι και από σουλτάνοι και μπλέκουν σε κουβέντες που δεν οφείλουν να καταλήξουν κάπου, σαν κάθε όμορφη συζήτηση που σέβεται τον εαυτό της. Ομιλούν τη γαλλική, αλλά βαθιά μέσα τους κουβαλούν τη φινλανδική εγκάρδια παγωμάρα, που δεν πρέπει να συγχέεται με το ψύχος. Τα πάντα δείχνουν να παρωδούν χαριτωμένα τον ίδιο τους τον εαυτό. Προσέξτε εξάλλου τις κομβικές φιγούρες.
Όπως τον αστυνομικό – διώκτη, που ντύνεται και στέκεται σαν Ιαβέρης, αποστατεί όμως και συνομωτεί ανθρωπιστικά, ενώ έχει και παλιές εκκρεμείς ερωτικές ιστορίες. Σιγά λοιπόν μην του γίνει έμμονη ιδέα ο Γιάννης Αγιάννης. Το συνολικό περιβάλλον των Αθλίων δεν κρύβει την εκ πρώτης όψεως αθλιότητά του, αλλά την ντύνει με χάρη και στυλ, εξυψώνοντάς την στις κορυφές της αξιοπρέπειας. Ο Ζαν Πιερ Λεό, σαν το κακό φάντασμα της ιστορίας (υποδόρια αυτό-σπαρακτικός ο ρόλος) μηχανορραφεί και καταδίδει. Ο θρύλος της γαλλικής κωμωδίας Πιερ Εταίξ υποδύεται τον γιατρό που θα ξέρει λίγο περισσότερα από όλους για τα όσα κουλά και ανάποδα συμβαίνουν.
Ξεχάσαμε όμως τον Μαρσέλ Μαρξ, ποια είναι η δική του αποστολή, τι μπορεί να καταφέρει σε αυτούς τους ζόρικους και χαλεπούς καιρούς και μάλιστα με τόσο πενιχρά μέσα στη διάθεσή του; Εντάξει, δεν θα διατυπώσει έννοιες όπως η διαλεκτική ή η υπεραξία, δεν θα επιχειρήσει να εξηγήσει τους νόμους κίνησης της Ιστορίας, αλλά θα οργανώσει ηγετικά και αψεγάδιαστα μία αστραπιαία επιχείρηση αλληλεγγύης και ομοψυχίας. Θα γίνει ίσως ολίγον πιο πρακτικός και κάπως λιγότερο θεωρητικός.
Δείτε το τρέιλερ της ταινίας:
