Σκηνοθεσία: Στεφάν Μπριζέ
Παίζουν: Βανσάν Λιντόν
Διάρκεια: 97′
Ο Τιερί δεν είναι ούτε ήρωας ούτε δειλός. Είναι ένας άνθρωπος τρομερά στριμωγμένος. Όταν απολύθηκε (αδίκως) από το εργοστάσιο όπου δούλευε, βρέθηκε σε κινούμενη άμμο. Πάλεψε, προσπάθησε να σώσει τη δουλειά του, πάσχισε να φέρει τους υπεύθυνους ενώπιον της δικαιοσύνης, αλλά σε κάποια στιγμή κουράστηκε. Η ζωή συνεχίζεται ανεξάρτητα από τη δική μας συμμετοχή κι ο Τιερί δεν ήθελε να δηλώσει «απών». Συμμορφώθηκε λοιπόν με τον Nόμο της αγοράς.
Καταρτίστηκε και επανακαταρτίστηκε. Επιμορφώθηκε, παρακολούθησε σεμινάρια. Επιχείρησε να βελτιώσει το προφίλ του ως υποψήφιου εργαζόμενου. Το πώς στέκεται, το πώς δείχνει, το πώς μιλάει, το πώς συντάσσει το βιογραφικό του κι άλλα παρόμοια επουσιώδη, που πλέον δείχνουν να καταπίνουν αμάσητα τα ουσιώδη στον κόσμο της εργασίας. Αποπειράθηκε να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα. Να υποχωρήσει και να κάνει συμβιβασμούς, διατηρώντας όμως, παράλληλα, ένα μίνιμουμ κεκτημένων. Ένα όριο αξιοπρέπειας, το οποίο, πάση θυσία, δεν θέλει να υπερβεί.
Η ταινία του Στεφάν Μπριζέ πάσχει όντως από μία πάθηση που εμφανίζεται σε πολλές από τις ταινίες της υποκατηγορίας όπου ανήκει. Διαθέτει ένα προδιαγεγραμμένο σκοπό. Ένα εκ των προτέρων βέβαιο «μήνυμα» και ό,τι διαδραματίζεται επί της οθόνης μοιάζει να συντάσσεται σε μία ήδη προκαθορισμένη πορεία. Την ίδια στιγμή όμως, διαθέτει και ισχυρά αντισώματα απέναντι σε αυτή την πάθηση. Όπως την υπέροχη ερμηνεία του Βανσάν Λιντόν. Ειλικρινά, σπάνια συναντά κανείς μία ταινία τόσο εμφατικά προσηλωμένη στον κεντρικό της ήρωα, η οποία να μην λυγίζει από αυτό το προσωποπαγές βάρος.
Ο Λιντόν ερμηνεύει με ένα μονίμως στωικό βλέμμα, που παραπέμπει σε ατελείωτες ανείπωτες σκέψεις. Με μάτια υγρά από τον εκνευρισμό για όσα συμβαίνουν και όσα αναμένεται να συμβούν. Με σιωπές που λένε όσα πρέπει να γίνουν κατανοητά κι έρχονται σε ευθεία αντίθεση με την ξύλινη μανατζερική ευγλωττία. Με μία απάθεια στα όρια της υπόγειας έκρηξης, όταν ακούει να επικρίνονται σχεδόν τα πάντα στο παρουσιαστικό του. Όταν του φορτώνεται η ταμπέλα του μη θελκτικού υποψηφίου.
Η κινηματογράφηση του Μπριζέ είναι η αναμενόμενη, χωρίς αυτό να συνιστά μειωτικό χαρακτηρισμό, το αντίθετο. Ακολουθεί τον ενδεδειγμένο τρόπο, με συνέπεια και υπομονή. Μία σειρά από βινιέτες από τη ζωή ενός ανθρώπου που βρίσκεται αντιμέτωπος με μία κατάσταση δύσκολη. Με κάμερα στο χέρι, με έμφαση στα κοντινά πλάνα, με ελαφρύ τρέμουλο στις στιγμές έντασης. Με επιμονή στην αφτιασίδωτη λεπτομέρεια και με βάρος στις διαλογικές σκηνές.
Και με μία μετρημένη και μυαλωμένη αίσθηση καλοδεχούμενης προοικονομίας. Όπως ακριβώς ο Τιερι θέτει κάποια όρια σε διάφορες ζόρικες καταστάσεις, αντιστοίχως θα είναι σε θέση να τραβήξει μία κόκκινη γραμμή στο νέο εργασιακό του περιβάλλον. Ακριβώς σε αυτό το σημείο, εντοπίζουμε το δεύτερο εμβόλιο της ταινίας απέναντι στο προδιαγεγραμμένο της μοτίβο. Την έλλειψη ηρωισμού κι εύκολου διδακτισμού.
Ο Τιερί δεν θα τα βάλει με θεούς και δαίμονες. Είναι ένας απλός άνθρωπος, όπως προείπαμε, δεν είναι μήτε ήρωας μήτε δειλός. Δεν θα προσπαθήσει να ηγηθεί κάποιας κίνησης αντίδρασης απέναντι στα κακώς κείμενα και τον αυταρχισμό της εργοδοσίας. Δεν θα προβεί σε πράξεις ουρανοκατέβατης επαναστατικότητας. Δεν θα ξεσπάσει με τρόπο που δεν δικαιολογείται από τον χαρακτήρα του ή από τα δρώμενα της πλοκής. Ο Μπριζέ επιφυλάσσει στον ήρωά του και στην ταινία του ένα φινάλε λυτρωτικής αξιοπρέπειας που ταιριάζει και στους δύο. Είναι χαμηλών τόνων, είναι σιωπηλό, είναι λιτό και απέριττο.
Ένα φινάλε που δεν μας προτρέπει σε κάποια συγκεκριμένη δράση. Δεν είναι οδηγός συμπεριφοράς καταπιεσμένων, δεν είναι προτροπή για κάποια ολική ρήξη. Δεν προσφέρει κάποια απελευθερωτική λύση απέναντι σε μία καταπιεστική συνθήκη. Δεν έρχεται να αναπληρώσει συναισθηματικά τις δικές μας κατά φαντασίαν επαναστάσεις. Είναι, απλώς, το τελευταίο στιβαρό κεφάλαιο σε μία ιστορία πίεσης και αξιοπρέπειας. Ένας άνθρωπος που πράττει χωρίς φανφάρες αυτό που του επιτάσσει η ηθική του, όταν πια αγγίξει το σημείο θραύσης του.
