Σκηνοθεσία: Πάμπλο Λαραΐν
Παίζουν: Ρομπέρτο Φαρίας, Αλφρέδο Κάστρο, Φρανσίσκο Αλόνσο
Διάρκεια: 98′
Μεταφρασμένος τίτλος: “Η μυστική λέσχη”
Ο Θεός είδε ότι το φως ήταν καλό και το χώρισε από το σκοτάδι
Με αυτή τη φράση από τη Γένεση, πέφτουν οι τίτλοι έναρξης στη νέα ταινία του Χιλιανού σκηνοθέτη Πάμπλο Λαραΐν. Μία φράση που λειτουργεί ως καυστική ειρωνεία, αλλά και ως προάγγελος των όσων θα δούμε. Ο Θεός μάλλον δεν ήταν και πολύ επιμελής στον διαχωρισμό. Το σκοτάδι κυριαρχεί ακόμη και στις υποτιθέμενα φωτισμένες περιοχές. Ιδίως εκεί. Ας πιάσουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Τέσσερις άντρες και μία γυναίκα, σε ένα απομονωμένο σπίτι by the sea. Τρώνε μαζί, προσεύχονται μαζί, κάνουν βόλτες στην παραλία μαζί. Ασχολούνται με τον εκπαιδευμένο σκύλο τους, ο οποίος κερδίζει σε ερασιτεχνικές κυνοδρομίες, αποφέροντάς τους χρήματα παρατύπως και εν κρυπτώ.
Κάτι ενώνει όλες αυτές τις μοναχικές ψυχές με τρόπο βαθύ και άρρητο. Κάτι αρρωστημένο κυοφορείται από τα πρώτα πλάνα της ταινίας. Κάτι που δεν θα αργήσει να φανερωθεί και να μολύνει τα πάντα γύρω του. Οι άνθρωποι αυτοί δεν είναι τυχαίοι. Είναι οι επίσημοι απεσταλμένοι του Θεού επί Γης. Έχουν αμαρτήσει και μάλιστα πολύ. Κι επειδή ο επίγειος κόσμος είναι μάλλον πιο απαιτητικός από τον επουράνιο, ζητώντας μια τιμωρία άμεση και όχι μεταθανάτια, πρέπει να βρεθεί μια λύση. Η Εκκλησία φροντίζει τα τέκνα της που έχουν ξεστρατίσει. Τα κρύβει από τη δημόσια θέα. Τα κάνει αόρατα και μη προσβάσιμα. Ξεπλένει τις πομπές του οίκου της σε κρυμμένες κολυμπήθρες του Σιλωάμ. Σε κάθε κτίριο όμως, υπάρχει κάπου μια ρωγμή.
Η νέα και βελτιωμένη Εκκλησία έρχεται στο προσκήνιο. Διαμέσου ενός απεσταλμένου αντιπροσώπου. Αυστηρού και δωρικού, καλοφτιαγμένου στα όλα του και φαινομενικά άμεμπτου. Θα έρθει να βάλει τα πάντα σε τάξη, να τακτοποιήσει τις εκκρεμότητες, να καθαρίσει τις βρομιές του παρελθόντος. Η ταινία ξάφνου αποκτά μια essence αστυνομικού νουάρ. Μία μονομαχία κενών βλεμμάτων κι ανεπαίσθητων κινήσεων της καθημερινότητας που ξάφνου μοιάζουν χυδαίες. Ένα σακί αμαρτιών και κριμάτων στο ζύγι. Ας μην είμαστε όμως και τόσο απόλυτοι. Δεν υπάρχουν μονόδρομοι και αδιέξοδα.
Η αμαρτωλή φύση του ανθρώπου είναι μεν παμπάλαια, αλλά οι μέθοδοι διαχείρισης μπορούν να εκσυγχρονιστούν. Εδώ ολόκληρος Θεός και δεν έχει μπορέσει να βάλει σε μια τάξη τον κόσμο εδώ και τόσες χιλιάδες χρόνια, θα το κάνουν έτσι εύκολα οι άνθρωποι; Ο Λαραΐν φτιάχνει ένα ντόμινο μετακυλιώμενης ενοχής και συγκάλυψης, σε ένα φόντο ολοσκότεινο και ψυχοπλακωτικό. Η μετάνοια είναι αντικείμενο διαπραγματεύσεων. Η ηθική καταδίκη είναι μια στάθμιση παραγόντων. Κι όπως σε κάθε συγκάλυψη, θα υπάρξουν παράπλευρες απώλειες, ψυχές που δεν μπορούν παρά να περιφέρονται αιωνίως στους διαδρόμους μιας γήινης κόλασης. Αν υπάρχει Θεός και αποφάσισε να φτιάξει τον άνθρωπο καθ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσή του, τότε μιλάμε για ένα πολύ βίαιο και αδυσώπητο δημιουργό…
Σε αυτό το πλαίσιο, σε ένα εξόχως ειρωνικό παιχνίδι, τα πάντα θα γίνουν στο σκοτάδι. Διότι, όπως προείπαμε, όσο και να τα διαχώρισε ο Θεός μεταξύ τους, οι άνθρωποι εξακολουθούν να ζουν εξίσου και στα δύο. Και η υποκρισία και το στρογγύλεμα της μέρας δεν μπορούν ποτέ να αναιρέσουν τα επαίσχυντα που συνέβησαν τη νύχτα. Η κινηματογράφηση του Λαραΐν είναι περίπου σαν το φορέα που καταγγέλλει. Μεγαλεπήβολη, εμφατική και κατά κάποιον τρόπο ‘ιμπεριαλιστική’. Δεν αφήνει πολλά περιθώρια στον θεατή. Τον πιάνει από τα μούτρα με τους φωτισμούς, τη μουσική, τις έντονες κορυφώσεις και το σταθερά μπάσο ψυχολογικό τέμπο. Ίσως μια πιο υποδόρια και σιωπηλή διαδρομή, τόσο στο στιλιζάρισμα όσο και στο δριμύ κατηγορώ, να ήταν αυτό το κάτι παραπάνω που θα μετέτρεπε την ταινία από σαγηνευτική σε καθηλωτική.
Μια Μυστική λέσχη φτιαγμένη πάνω σε ειλικρινή θυμό, με μία ατόφια κινηματογραφική ματιά, αλλά και ένα μπούκωμα από υλικά που εξασφαλίζουν, σχεδόν με το ζόρι, φεστιβαλικά βραβεία (Αργυρή Άρκτος στην πρόσφατη Μπερλινάλε).
