Η αρχή είναι το ήμισυ του παντός, λέει μια σοφή ρήση. Η «αρχή» λοιπόν. Δεν είναι τυχαίο που αυτή η λέξη, ξεκινά από το πρώτο γράμμα της αλφαβήτου, το «α». Το «α» είναι η αρχή του αλφαβήτου-κι όχι μόνο του ελληνικού- κι ώς το ήμισυ του παντός το συναντάμε μπροστά μας αρκούντως συχνά, συχνότερα από κάθε άλλο γράμμα του αλφαβήτου. Είναι σχεδόν αδύνατο να δομηθεί λόγος, αν εκλείψει το «α». Από «α» ξεκινούν πολλές λέξεις. Η Αμερική, ας πούμε, ή η Αγγλία, δυο χώρες προηγμένες στον δυτικό κόσμο -δηλαδή στην Ευρώπη και σ’ ένα κομμάτι της αμερικανικής ηπείρου- που έχουν καταφέρει να επιβάλλουν αντιλήψεις, συνήθειες, γλώσσα και πολιτισμό. Από «α», όμως ξεκινάει και η Ασία και η Αφρική, οι δυο πρώτες κατά σειρά πληθυσμιακά ήπειροι στον πλανήτη, με συνολικό πληθυσμό και των δυο μαζί, που υπολογίζεται σε κάτι παραπάνω από 5,5 δις.
Το 1960 σε μια αφρικανική χώρα, που ξεκινάει από «α», την Αίγυπτο, έρχεται στον κόσμο ένα παιδί, του οποίου το όνομα ξεκινά επίσης από «α», ο Ατόμ. Ο Ατόμ οφείλει το όνομά του στη δημιουργία του πρώτου πυρηνικού εργοστασίου, τη χρονιά εκείνη στην Αίγυπτο. Το επίθετό του (Εγκογιάν), φυσικά, το οφείλει στην καταγωγή των μεταναστών γονιών του, οι οποίοι προέρχονται από μια ασιατική χώρα, η οποία ξεκινά από «α», την Αρμενία. Το ζεύγος Εγκογιάν, με σπουδές στη ζωγραφική, αποφασίζουν να κάνουν ένα επιπλάδικο στο Κάιρο της Αιγύπτου, μιας και η ζωγραφική δεν μπορεί να τους θρέψει, συμπεριλαμβανομένου και του μικρού Ατόμ, που όπως και να το κάνουμε, ως νέο μέλος στην οικογένεια έχει κι αυτός ανάγκες, αλλά λόγω του βρεφικού της ηλικίας του δεν μπορεί να αναλάβει υποχρεώσεις και οικονομικά βάρη και απλά κλαίει, πεινάει και κοιμάται. Το επιπλάδικο δεν είναι μάλλον η καλύτερη εμπορική ιδέα στην Αφρική, οπότε τρία χρόνια μετά τη γέννηση του Ατόμ, το 1963, τα μαζεύουν και παίρνουν το πρώτο αεροπλάνο με κατεύθυνση την αμερικανική ήπειρο και πιο συγκεκριμένα, τον Καναδά, όπου και εγκαθίστανται. Σε μια χώρα, βέβαια, που ξεκινάει απο «κ», δεν είναι και τόσο φρόνιμο να στέλνεις το παιδί σου να σπουδάσει «Διεθνείς Σχέσεις», κάτι που επιβεβαιώνει οριστικά ο ίδιος ο Ατόμ, ο οποίος εκδηλώνει την αγάπη του για τη μουσική και πιο συγκεκριμένα, ένα όργανο που ξεκινά από «κ», όπως κι ο Καναδάς, την κιθάρα. Κι όταν λέμε κιθάρα εννοούμε αυτή, που ξεκινάει από «κ», την κλασική δηλαδή. Αυτό όμως που παθιάζει τον Εγκογιάν και γίνεται ο μεγάλος του έρωτας (έρωτας από «ε», όπως Εγκογιάν), είναι η άλλη, η μεγάλη Τέχνη, η συνδυαστική, που ξεκινάει από «κ», ο Κινηματογράφος.
Ο έρωτας είναι ένα πάθος, ένα έντονο συναίσθημα, που όσο αυθόρμητα έρχεται έτσι εξαφανίζεται μια μέρα, απότομα. Αυτό που διαδέχεται, νομοτελειακά, τον έρωτα –στις «υγιείς» συναισθηματικές καταστάσεις– είναι η αγάπη, ένα συναίσθημα που ξεκινά από «α», όπως ακριβώς και το όνομα του Ατόμ, όπως και το αλφάβητο, όπως και η αρχή, δηλαδή, που είναι το ήμισυ του παντός. Ο Ατόμ δείχνει την αγάπη του για τον Κινηματογράφο και μπροστά και πίσω από την κάμερα και χαρίζει στο κινηματογραφικό κοινό τανίες διαμάντια που ξεκινούν από «α», όπως το Adjuster, το Ararat ή το Adoration, αλλά και ταινίες που ξεκινούν από άλλα γράμματα, το «φ» (Felicia’s Journey) ή το Family Viewing που τιμήθηκε με το βραβείο των κριτικών στο Λοκάρνο και ήταν υποψήφια για οκτώ Genies, μεταξύ των οποίων και καλύτερης ταινίας. Η ταινία απέκτησε μεγάλη φήμη, όταν ο ταλαντούχος γερμανός κινηματογραφικός δημιουργός, του οποίου το ονοματεπώνυμο ξεκινά από «w» Wim Wenders (γεννημένος στην από –w Westphalia, Βεστφαλία) αρνήθηκε το βραβείο της κριτικής επιτροπής του Μόντρεαλ για την ταινία του, που ξεκινάει από «w», Wings of desire (Τα φτερά του έρωτα), για να το δώσει στον Εγκογιάν, τον «Καναδό συνάδελφό του» όπως τον αποκάλεσε. Αποκορύφωμα, όμως, και ταινία σταθμός στην κινηματογραφική του πορεία, που ξεκινάει από «ε» είναι τo μυστηριώδες και σκοτεινό έπος που λέγεται Exotica.
Ο κινηματογράφος είναι μια τέχνη και ως τέχνη, ούτως ή άλλως, είναι μια διαδικασία μορφοποίησης συναισθημάτων και ιδεών του καλλιτέχνη. Τολμώντας να συνοψίσουμε την έννοια της τέχνης σε έναν ορισμό, θα λέγαμε πως η τέχνη μιλά για τη ζωή και τον θάνατο κι ενδιάμεσα για τον έρωτα και την αγάπη. Όλα αυτά φυσικά αφορούν τον άνθρωπο, απ’ όπου κι αν είναι, είτε από τον Καναδά, είτε από την Αμερική, είτε από την Αίγυπτο ή την Αρμενία ή ακόμα ακόμα κι από την Ελλάδα, στην οποία προσφάτως, συγκεκριμένα τις προηγούμενες μέρες στην Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης, προβλήθηκε ένα κινηματογραφικό αφιέρωμα στον Ατόμ Εγκογιάν με τον τίτλο: Ένας Καναδός από την Αρμενία. Δεν ξέρω αν ο Εγκογιάν είναι Αρμένης για κάποιους ή Καναδός για άλλους ή έστω Αιγύπτιος, η ουσία είναι πως είναι πολίτης του κόσμου και καταπιάνεται με κάτι γιατί αισθάνεται ό,τι αισθάνονται όλοι οι πολίτες του κόσμου, που είναι ένας και αδιαίρετος, παρά τις αγωνιώδεις προσπάθειες της αγοράς να τον χωρίσει σε κομμάτια. Υπάρχει κινηματογράφος λοιπόν που δεν προέρχεται μόνο από την Ευρώπη ή την Αμερική, τη Δύση δηλαδή. Αυτόν τον Κινηματογράφο θέλουμε να ανακαλύψουμε, να εξερευνήσουμε, αυτόν που δεν προβάλλεται, που δεν είναι στο προσκήνιο.
