Ο Ντάλτον Τράμπο γεννήθηκε στις 9 Δεκεμβρίου 1905 και διαπίστωσε από πολύ νωρίς την κλίση του στο γράψιμο. Οι εκδότες της εποχής δεν έδειχναν πάντως να συμμερίζονται την άποψη αυτή, καθότι απέρριψαν 88 διηγήματα και 6 μυθιστορήματα (!) του Τράμπο, προτού εγκρίνουν την έκδοση του συγγραφικού του ντεμπούτου, με τον τίτλο Έκλειψη (1934). Το 1937, ο Τράμπο ξεκίνησε να εργάζεται ως σεναριογράφος στο Χόλιγουντ, με ιδιαίτερη μάλιστα επιτυχία και παχυλές αμοιβές, μέχρι να τον τσιμπήσουν οι δαγκάνες της λογοκρισίας. Ενδιαμέσως, το 1939, ο 34χρονος Ντάλτον Τράμπο συγγράφει το θρυλικό του αντί-πολεμικό μυθιστόρημα Ο Τζόνι πήρε το όπλο του, εμπνευσμένος από την αληθινή ιστορία ενός Καναδού στρατιώτη που είχε χάσει τα άνω και κάτω άκρα του στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Τον Οκτώβριο του 1947, εν μέσω Ψυχρού Πολέμου και άκρατης κομμουνιστό-υστερίας, ο Τράμπο, καλείται να καταθέσει ενώπιον της Επιτροπής Αντί-Αμερικανικών Ενεργειών του Κογκρέσου, η οποία γνωρίζει εποχές δόξας. Ο Τράμπο αρνείται τόσο να γίνει καταδότης όσο και να απολογηθεί για την πολιτική του στάση και ιδεολογία. Είναι ένας από τους περίφημους Δέκα που τηρούν άτεγκτη στάση και καταχωρούνται στην διαβόητη Μαύρη Λίστα.
Οι Δέκα απολύονται πάραυτα από τα πρότζεκτ στα οποία είχαν εμπλακεί εκείνη την εποχή και οι μεγάλες κινηματογραφικές εταιρίες εκδίδουν κοινή ανακοίνωση, σύμφωνα με την οποία δεσμεύονταν να μην προσλάβουν ποτέ ξανά οποιονδήποτε blacklisted, εκτός αν προέβαινε σε δήλωση μετάνοιας όσον αφορά τις πολιτικές του πεποιθήσεις. Ο Τράμπο, μάλιστα, εξέτισε και ποινή φυλάκισης έντεκα μηνών, το 1950, στην ομοσπονδιακή φυλακή του Άσλαντ, στο Κεντάκι. Αμέσως μετά την αποφυλάκισή του, ο Τράμπο εγκαταστάθηκε στο Μεξικό, όπου συνέγραψε πάνω από 30 σενάρια για διάφορα στούντιο που ειδικεύονταν στις B-movies.
Η λογοκρισία ήταν, είναι και θα είναι, τελούμενη από οποιοδήποτε απολυταρχικό καθεστώς, μία από τις πιο λοβοτομημένες και μικρόνοες πρακτικές που μπορεί να φανταστεί ανθρώπινος νους και ιδού η πλέον τρανταχτή απόδειξη. Ο ίδιος άνθρωπος, του οποίου τα έργα απαγορεύτηκαν, τιμήθηκε δύο φορές με Όσκαρ Σεναρίου, για σενάρια που έγραψε είτε με ψευδώνυμο είτε με τη βοήθεια κάποιου «ανθρώπου – βιτρίνας» που πιστώθηκε τη συγγραφή του σεναρίου.
Οι άνθρωποι που τον τίμησαν ήταν -επί της ουσίας- οι ίδιοι που του απαγόρευσαν να γράφει, υπακούοντας στα σκοταδιστικά κι υστερικά κελεύσματα του Γερουσιαστή Μακάρθι. Άβυσσος η ψυχή του βλάκα, ως γνωστόν. Η περιθωριοποίηση του Τράμπο διήρκησε μέχρι το 1960, όταν αρχικά ο Ότο Πρέμινγκερ παραδέχτηκε ότι ο Τράμπο έγραψε το σενάριο της ταινίας του Exodus, ενώ την ίδια περίοδο ο Κερκ Ντάγκλας δήλωσε δημοσίως πως ο Τράμπο ήταν ο σεναριογράφος της ταινίας Σπάρτακος, του Στάνλεϊ Κιούμπρικ.
Τα δύο Όσκαρ Σεναρίου που κέρδισε ο Τράμπο ως κάποιος άλλος ήταν τα εξής: α) το 1953, για το σενάριο της διάσημης ταινίας Roman Holiday (βλέπε φώτο, αμέσως μετά) του Γουίλιαμ Γουάιλερ, με τους Γκρέγκορι Πεκ και Όντρεϊ Χέπμπορν, το οποίο είχε αρχικά δοθεί στον Ίαν ΜακΛέλαν Χάντερ, ο οποίος είχε λειτουργήσει ως «βιτρίνα» για τον λογοκριμένο Τράμπο, με το Όσκαρ να απονέμεται εν τέλει στον πραγματικό του κάτοχο, έστω και μετά θάνατον, το 1993 και β) το 1956, για το σενάριο της ταινίας The Brave One του Ίρβινγκ Ράπερ, ως Ρόμπερτ Ριτς, ένα υπαρκτό πρόσωπο, καθώς επρόκειτο για τον ανιψιό του παραγωγού της ταινίας. Η Ακαδημία αναγνώρισε το Όσκαρ του Τράμπο το 1975, ένα χρόνο πριν από τον θάνατό του, απονέμοντάς του και το σχετικό αγαλματίδιο. Παρεμπιπτόντως, μια ταινία που περιγράφει την ιλαροτραγωδία που επικρατούσε στο Χόλιγουντ εκείνη την εποχή, με τους ανθρώπους – βιτρίνες, είναι το εξαιρετικό The Front, του Μάρτιν Ριτ, με τον Γούντι Άλεν στον πρωταγωνιστικό ρόλο.
Το 1971, ο Τράμπο αποφασίζει να περάσει πίσω από την κάμερα και να σκηνοθετήσει το Ο Τζόνι πήρε το όπλο του, με πρωταγωνιστές τους Τίμοθι Μπότομς, Νταϊάν Βάρσι, Τζέισον Ρόμπαρντς και Ντόναλντ Σάδερλαντ, το οποίο προβάλλεται στο Φεστιβάλ των Καννών της ίδιας χρονιάς και αποσπά το Μέγα Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής, καθώς και το Βραβείο FIPRESCI. Το 1982, το Ο Τζόνι πήρε το όπλο του διασκευάζεται σε θεατρικό έργο από τον Μπράντλεϊ Ραντ και το 1988, η ταινία αποκτά εκ νέου μεγάλη φήμη, χάρη στο video clip του τραγουδιού One των Metallica, το οποίο βασίζεται σε σκηνές από την ταινία.
Δύο χρόνια αργότερα, ο Τράμπο γράφει τα τελευταία του κινηματογραφικά σενάρια, για την ταινία Executive Action, που πραγματευόταν τη δολοφονία του JFK, καθώς και για το θρυλικό Papillon. Ο Ντάλτον Τράμπο υπέστη ανακοπή καρδιάς στις 10 Σεπτέμβρη του 1976,στο Λος Άντζελες. Ήταν αναμφίβολα ένας ωραίος τύπος… Ακολουθούν: α) το τρέιλερ της ταινίας Ο Τζόνι πήρε το όπλο του, β) το τραγούδι One των Metallica, ενώ ΕΔΩ μπορείτε να διαβάσετε την κριτική για την ταινία Trumbo, με τον Μπράιαν Κράνστον να υποδύεται τον Ντάλτον Τράμπο.
